Bilimadamları Beynimizi Büyüten Geni Buldu
ScienceAlert’te 20 Şubat’ta yayınlanan bir haber, bilimadamlarının, beynimizin büyümesini kontrol eden geni bulduklarını bildiriyor. Laboratuar ortamında bu yöntemikullanılarak süper-beyinli fareler üretilmiş.
Habere göre, anne karnındaki fare embriyolarına verilen belirli bir dozdaki insan DNA’sı, büyük ve hızlı büyüyen bir beyin yapısının ortaya çıkmasına neden oluyor. Bilimadamları, bu DNA tarafından kodlanan genin, insanın diğer hayvanlardan ayrılmasını sağladığını düşünüyorlar.
İnsan ile şempanzelerin sahip oldukları genlerin %98 oranında birbirlerinin aynı olmalarına rağmen, bizim beynimiz çok daha büyük ve bebekliğin ilk 2 yılında olağanüstü hızlı bir büyüme sergiliyor. Yani bu dönemde sinirler arası bağlantılar süper-hızlı bir şekilde çoğalıyorlar. Araştırmacıların belirttiğine göre, bizim, akraba primatlardan çok daha zeki olmamızı sağlayan temel özellik işte bu.
Bu durumu dikkate alan Duke Üniversitesi’ndeki araştırmacılar insan ve şempanze beyinlerindeki DNA dizilimlerini “çoğaltıcı” özelliklerine göre karşılaştırmaya başladılar. Her genomda binlerce “çoğaltıcı” bulundu ama ilk bulunanlar arasında insana özgü ve insan beyninin büyümesiyle ilintili her hangi bir şey yoktu.
Ekip, bir ön eleme yaparak, insan ve şempanze beyinlerindeki büyüme ile ilgili olduğunu düşündükleri 106 çoğaltıcı saptadılar. Bu dizilimlerden 6 tanesinin insan beynindeki büyümeyi sağladığı düşünülen genlerin içinde yer aldığı tespit edildi. Bunlara HARE (Human-Accelerated Regulatory Enhancers) adı verildi ve birden altıya kadar numaralandı.
Özellikle HARE5 diğerlerinden daha farklı görünüyordu. Fare embriyolarına enjekte edildiklerinde, şempanzelerden elde edilen HARE5 verilen farelere kıyasla, bu fareleri n %12 daha büyük bir beyne sahip oldukları saptandı. İlginç olan, bu çoğaltıcılarda insan ve şempanzeler arasında sadece 16 harflik bir genetik kod farkı bulunmasıydı.
İlerleyen çalışmalar sonrasında, farelerdeki beyin büyümesi gözle görülür boyutlara ulaştı.
…
Elbette bu çalışmalar sadece bir başlangıç. Ayrıca insan beyninin diğer primatlardan temel farklılığı, sadece daha fazla bir beyin kütlesine sahip olmasıyla açıklanamaz. Ancak, öte yandan, bu çalışmalarda elde edilen sonuçlar daha çok serebral bölgeyle ilgili. Yani insanlardaki düşünme ve karar verme bölgesi…
Bulmacanın tamamının çözülebilmesi için daha çok çalışmaların yapılması lazım. Ama eminim ki daha şimdiden birileri insan beyninin kapasitesinin büyütülmesi ve süper-zeki insanlar elde etmek için neler yapılabileceğini kurgulamaya başlamıştır bile.
Ahmet Aksoy
Kaynak: http://www.sciencealert.com/scientists-identify-the-gene-that-makes-our-brains-bigger