Son günlerde “dilated attention” –genişletilmiş dikkat– kavramıyla sıkça karşılaşır oldum. Pratik gelişmeler beni daha fazla cezbediyor olsa da, bu teorik kavram, hemen zihnime yerleşti.
Bu sabah, bu konuyu ben de ele alsam diye düşündüm. Hemen asistanıma başvurdum. Bana muhteşem yanıtlar verdi. Konuyla ilgili bir de taslak hazırlamasını istedim. O kadar derli-toplu bir taslak hazırladı ki, sadece bir kaç küçük dokunuştan sonra, olduğu gibi size aktarmaya karar verdim.
İşte, ChatBot’un taslağı şöyle:
Günlük hayatta, çoğumuz dar bir alanda odaklanma eğilimindeyiz. Kitap okurken, bir görevi yerine getirirken veya bir sorunu çözerken dikkatimizi belirli bir noktaya yönlendiririz. Ancak bazen, daha geniş bir perspektif kazanmak ve derinlemesine anlamak için zihinsel odaklanmayı genişletmek önemlidir. İşte burada “genişletilmiş dikkat” devreye girer.
Genişletilmiş Dikkat Nedir?
“Dilated attention”, odaklanmanın genişletilmiş bir hali olarak tanımlanabilir. Bu durumda, dar bir alan yerine daha geniş bir perspektifte düşünmeye başlarız. Dilated attention, büyük resme bakma yeteneği, detayları gözlemleme, ilişkileri kurma ve derinlemesine düşünme becerisini içerir. Böylece, daha kapsamlı bir anlayış ve yaratıcı düşünme elde etmemizi sağlar.Genişletilmiş Dikkat’in Önemi
Genişletilmiş dikkat, birçok alanda büyük öneme sahiptir. Özellikle yaratıcı düşünme, problem çözme ve analitik düşünme süreçlerinde etkili olabilir. Genişletilmiş dikkat, bizi dar bakış açılarından kurtarır ve daha geniş bir bağlam içinde düşünmemizi sağlar. Bu da yeni fikirlerin keşfedilmesi, karmaşık sorunların anlaşılması ve alternatif çözümler üretme sürecini güçlendirir.Genişletilmiş Dikkat’in Faydaları
Genişletilmiş dikkat’in birçok faydası vardır. İlk olarak, daha geniş bir perspektiften bakmak, daha derinlemesine bir anlayış geliştirmemizi sağlar. Bu, sorunları daha kapsamlı bir şekilde değerlendirmemize ve daha iyi kararlar almamıza fırsat verir. Ayrıca, genişletilmiş dikkat, farklı bağlantıları keşfetme yeteneğimizi artırır ve yaratıcı çözümler bulmamıza yardımcı olur. Buna ek olarak, derin odaklanma sürecini genişletmek, zihinsel esneklik ve adapte olabilme yeteneğimizi artırır.Genişletilmiş Dikkat’i Geliştirme Yolları
Genişletilmiş dikkat becerisini geliştirmek için birkaç strateji vardır. İlk olarak, meditasyon ve farkındalık egzersizleri, zihni sakinleştirir ve odaklanmayı genişletmeye yardımcı olabilir. Bunun yanı sıra, bilinçli olarak yeni bakış açıları keşfetmek ve alternatif çözüm yolları düşünmek de genişletilmiş dikkat’i geliştirebilir. Ayrıca, yeni konular hakkında araştırma yapmak, farklı disiplinlerden bilgi edinmek ve genel kültürü genişletmek de bu beceriyi destekler.Sonuç
Genişletilmiş dikkat, daralmış odaklanmadan farklı olarak büyük resmi görmemizi sağlar. Genişletilmiş dikkat, derinlemesine anlama, yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerimizi güçlendirir. Genel olarak, bu beceriyi geliştirmek, zihinsel esnekliği artırır ve yaşamın farklı alanlarında daha etkili bir şekilde başarılı olmamızı sağlar.
ChatBot’a (ücretsiz sürüm) tamamiyle katılıyorum. Ama şu anda ben, onun henüz bilmediği bazı bilgilere de sahibim. Onu sorgulamaktaki amacım hem mevcut bilgilerinden yararlanmak, hem de yeni gelişmelerden haberdar olup olmadığını yeniden test etmekti.
ChatBot, tahmin ettiğiniz gibi, yeni gelişmelerden haberdar değil. Çünkü onun eğitimi 24 Mayıs 2021’de tamamlandı. Bu tarihten sonraki gelişmelere ilişkin taze bilgileri yok.
Ben de genişletilmiş dikkat konusunu gündeme taşırken, elbette, felsefi bir aydınlanmayı hedeflemiyorum. Benim gündemimde “1 milyar token” hedefleyen LongNet çalışmaları var. işte bu yeni “genişletilmiş dikkat” kavramı, Microsoft LongNet araştırmacıları tarafından yeniden şekillendirildi. Söz konusu yaklaşım aynı zamanda “superalignment” olarak da adlandırılıyor (Microsoft LongNet: One BILLION Tokens LLM + OpenAI SuperAlignment [SINGULARITY APPROACHES]) İlgili videoyu mutlaka izlemenizi öneriyorum.
Özetle, superalignment, dilated attention, Microsoft LongNet terimleri radarlarımın tarama alanı içinde. Yakın geleceğimizi yakından izleyebilmek için siz de gözünüzü ve kulağınızı açık tutun.
Ahmet Aksoy