admin

Tem 042017
 
247.316 views

“kalbur” projemizde ele aldığımız kök+ek ayrıştırma çalışmalarımızda kök ve ek listelerinden yararlanıyoruz. Ele aldığımız köklerin salt veya türetilmiş olması hem olası ek listesinin içeriğini etkilemekte, hem de “derin öğrenme” veri setlerine uygulayacağımız sadeleştirmelerin hassasiyetini etkileyecektir.

Kabaca bir fikir vermesi için geç ve geçir fiilleri ile ilgili bazı bilgileri değerlendirdik.

Ir eki (buradaki I karakteri ı, i, u veya ü karakterlerinden herhangi birine karşılık gelir) dilimizdeki fiilden fiil yaratan ekler grubundan biridir.

Listemiz şu fiillerden oluşuyor:
kaçır: kaç + ır
şaşır: şaş + ır
taşır: taş + ır
yatır: yat + ır

bitir: bit + ir
geçir: geç + ir
içir : iç + ir
pişir: piş + ir
şişir: şiş + ir
vazgeçir: vazgeç + ir
yetir: yet + ir
yitir: yit + ir

doğur: doğ + ur
doyur: doy + ur
duyur: duy + ur
uçur : uç + ur

düşür: düş + ür
göçür: göç + ür

Bu yazımızda, yukarıdaki listede her alan geçmek ve geçirmek sözcüklerini ele aldık.

Önce, “geçmek” fiilinin aldığı olası ekleri sıralamaya çalışalım:
geç, geçe, geçebildi, geçebildim, geçebildiği, geçebildiğini, geçebilecek, geçebilecekler, geçebilecekleri, geçebileceklerine, geçebileceklerini, geçebileceği, geçebileceğimiz, geçebileceğimizi, geçebileceğine, geçebileceğini, geçebileceğinin, geçebileceğiniz, geçebilen, geçebilir, geçebilirdi, geçebilirdik, geçebiliriz, geçebilirler, geçebilirse, geçebilirsek, geçebilirsin, geçebilirsiniz, geçebiliyor, geçebiliyordu, geçebiliyorduk, geçebiliyorlar, geçebiliyorsunuz, geçebiliyoruz, geçebilme, geçebilmek, geçebilmektedir, geçebilmeleri, geçebilmemiz, geçebilmenin, geçebilmesi, geçebilmesini, geçebilmiş, geçebilsin, geçecek, geçecekken, geçecekler, geçeceklerdir, geçecekleri, geçeceklerine, geçeceklerini, geçecekmisiniz, geçecekmiş, geçecekmişsiniz, geçecekse, geçeceksin, geçeceksiniz, geçecekti, geçecektik, geçecektim, geçecektin, geçecektir, geçeceğe, geçeceği, geçeceğim, geçeceğimi, geçeceğimiz, geçeceğimize, geçeceğimizi, geçeceğimizin, geçeceğinden, geçeceğine, geçeceğini, geçeceğinin, geçeceğiniz, geçeceğiz, geçek, geçeli, geçelim, geçemeden, geçemedi, geçemedik, geçemedikleri, geçemediklerin, geçemediklerini, geçemediler, geçemedim, geçemedin, geçemediği, geçemediğimiz, geçemediğini, geçemem, geçememe, geçememektedir, geçemememi, geçememesi, geçememesinin, geçememiş, geçememişti, geçemesin, geçemeyecek, geçemeyecektir, geçemeyeceğim, geçemeyeceğiz, geçemeyen, geçemeyene, geçemeyenler, geçemeyenlerin, geçemeyerek, geçemeyince, geçemeyip, geçemeyiz, geçemez, geçemezdi, geçemezken, geçemezler, geçemezse, geçemezsek, geçemezsin, geçemezsiniz, geçemiyor, geçemiyordu, geçemiyorlar, geçemiyorsunuz, geçemiyorum, geçemiyoruz, geçen, geçende, geçene, geçeni, geçenin, geçenler, geçenlerde, geçenlerden, geçenlere, geçenleri, geçenlerin, geçenlerle, geçer, geçercesine, geçerdi, geçerdik, geçerdim, geçerek, geçerim, geçeriz, geçerken, geçerler, geçerlerdi, geçerlerse, geçerli, geçerlidir, geçerlik, geçerlilik, geçerliliğe, geçerliliği, geçerliliğine, geçerliliğini, geçerliydi, geçerliyse, geçerliği, geçerliğini, geçermiş, geçerse, geçersek, geçersem, geçersen, geçerseniz, geçersin, geçersiniz, geçersiz, geçersizdir, geçersizlik, geçersizliği, geçersizliğine, geçersizliğini, geçeyim, geçgel, geçgin, geçi, geçici, geçicidir, geçiciyiz, geçide, geçidi, geçidin, geçidinde, geçidindeki, geçidinden, geçidine, geçidini, geçidinin, geçikmedi, geçildi, geçildikten, geçildiği, geçildiğinde, geçildiğinden, geçildiğine, geçildiğini, geçildiğinin, geçilebildi, geçilebildiğini, geçilebilecek, geçilebileceği, geçilebileceğine, geçilebileceğini, geçilebilir, geçilebiliyor, geçilebilmesi, geçilebilmiş, geçilecek, geçilecekse, geçilecekti, geçilecektir, geçileceği, geçileceğine, geçileceğini, geçileceğinin, geçilemedi, geçilemediği, geçilemediğini, geçilememesi, geçilememesinin, geçilemeyecek, geçilemeyeceğini, geçilemeyen, geçilemez, geçilemiyor, geçilen, geçilerek, geçilince, geçilir, geçilirken, geçilirse, geçiliyor, geçilme, geçilmeden, geçilmedi, geçilmediği, geçilmediğini, geçilmek, geçilmekte, geçilmektedir, geçilmeli, geçilmemesi, geçilmemiş, geçilmesi, geçilmesidir, geçilmesinde, geçilmesinden, geçilmesine, geçilmesini, geçilmesinin, geçilmesiyle, geçilmeye, geçilmeyecek, geçilmeyeceği, geçilmeyeceğini, geçilmeyen, geçilmez, geçilmezse, geçilmiyor, geçilmiyordu, geçilmiş, geçilmişti, geçilmiştir, geçilse, geçilsin, geçim, geçimimi, geçimimizi, geçimine, geçimini, geçiminin, geçiminizi, geçimlerini, geçimli, geçimlik, geçimsiz, geçimsizlik, geçimsizliği, geçimsizliğin, geçin, geçince, geçinceye, geçinde, geçindiklerini, geçindiren, geçindiriyor, geçindirme, geçindirmek, geçindirmeye, geçindiği, geçindiğini, geçinebilmek, geçinecek, geçinemediklerini, geçinemediği, geçinemediğini, geçinemeyen, geçinemiyor, geçinemiyorum, geçinemiyoruz, geçinen, geçinenler, geçinenlere, geçinenleri, geçinenlerin, geçinerek, geçinip, geçinir, geçinirken, geçiniyor, geçiniyordu, geçiniyorduk, geçiniyorlar, geçiniyorlardı, geçiniyorum, geçiniyoruz, geçiniz, geçinme, geçinmek, geçinmekte, geçinmesi, geçinmeye, geçinsin, geçip, geçit, geçite, geçiti, geçitin, geçitköy, geçitle, geçitler, geçitlerde, geçitlerdeki, geçitlerden, geçitlere, geçitleri, geçitlerin, geçitlerinde, geçitlerindeki, geçitlerinden, geçitlerine, geçitlerini, geçitlerinin, geçitlerle, geçitli, geçitte, geçitteki, geçitten, geçiyor, geçiyordu, geçiyorduk, geçiyordum, geçiyorlar, geçiyorlardı, geçiyormuş, geçiyorsa, geçiyorsun, geçiyorsunuz, geçiyorum, geçiyoruz, geçiş, geçişe, geçişi, geçişidir, geçişim, geçişimiz, geçişimizi, geçişin, geçişinde, geçişindeki, geçişinden, geçişine, geçişini, geçişinin, geçişiniz, geçişiyle, geçişkenlik, geçişkenliği, geçişkenliğinin, geçişle, geçişler, geçişlerde, geçişlerdeki, geçişlere, geçişleri, geçişlerimde, geçişlerin, geçişlerinde, geçişlerindeki, geçişlerinden, geçişlerine, geçişlerini, geçişlerinin, geçişleriyle, geçişlerle, geçişli, geçişlik, geçişte, geçişteki, geçişten, geçiştir, geçiştirdi, geçiştirdiler, geçiştiren, geçiştirildi, geçiştirilebilecek, geçiştirilecek, geçiştirileceği, geçiştirilemez, geçiştirilen, geçiştirilmesi, geçiştirin, geçiştirip, geçiştiriyor, geçiştirme, geçiştirmek, geçiştirmeye, geçkin, geçler, geçlik, geçme, geçmede, geçmeden, geçmedi, geçmedik, geçmedikleri, geçmediklerini, geçmedikçe, geçmediler, geçmedim, geçmediği, geçmediğinden, geçmediğine, geçmediğini, geçmediğinin, geçmek, geçmekle, geçmekte, geçmektedir, geçmekten, geçmekteyiz, geçmekti, geçmektir, geçmeleri, geçmelerinden, geçmelerine, geçmelerini, geçmelerinin, geçmeli, geçmelidir, geçmelisiniz, geçmeliyiz, geçmem, geçmeme, geçmemek, geçmemektedir, geçmemeleri, geçmemeli, geçmemelidir, geçmemesi, geçmemesine, geçmemesini, geçmemesinin, geçmemeye, geçmemi, geçmemiz, geçmemize, geçmemizi, geçmemizin, geçmemiş, geçmemişken, geçmemişti, geçmemiştir, geçmen, geçmenin, geçmeniz, geçmenizde, geçmenizi, geçmese, geçmeseydi, geçmesi, geçmesidir, geçmesin, geçmesinde, geçmesinden, geçmesine, geçmesini, geçmesinin, geçmesinler, geçmesiydi, geçmesiyle, geçmeye, geçmeyebilir, geçmeyecek, geçmeyeceklerini, geçmeyecektir, geçmeyeceği, geçmeyeceğine, geçmeyeceğini, geçmeyeceğinin, geçmeyelim, geçmeyen, geçmeyenin, geçmeyenler, geçmeyerek, geçmeyeyim, geçmeyi, geçmeyin, geçmeyince, geçmeyiniz, geçmeyip, geçmeyle, geçmez, geçmezdi, geçmezken, geçmezler, geçmezse, geçmezsek, geçmiyor, geçmiyordu, geçmiyorsa, geçmiyorsunuz, geçmiyorum, geçmiyoruz, geçmiş, geçmişe, geçmişi, geçmişim, geçmişimde, geçmişime, geçmişimi, geçmişimiz, geçmişimizde, geçmişimizden, geçmişimize, geçmişimizi, geçmişimizin, geçmişimizle, geçmişimle, geçmişin, geçmişinde, geçmişindeki, geçmişinden, geçmişine, geçmişini, geçmişinin, geçmişiniz, geçmişinizde, geçmişinizden, geçmişinize, geçmişinizi, geçmişinizin, geçmişiyle, geçmişiz, geçmişizdir, geçmişken, geçmişle, geçmişler, geçmişlerden, geçmişlerdi, geçmişlerdir, geçmişlere, geçmişleri, geçmişlerinde, geçmişlerindeki, geçmişlerinden, geçmişlerine, geçmişlerini, geçmişlerinin, geçmişleriyle, geçmişse, geçmişsiniz, geçmişte, geçmişteki, geçmiştekinden, geçmişten, geçmişti, geçmiştik, geçmiştim, geçmiştir, geçse, geçsek, geçseler, geçsem, geçseydi, geçseydik, geçsin, geçsinler, geçte, geçten, geçti, geçtik, geçtikleri, geçtiklerinde, geçtiklerine, geçtiklerini, geçtikte, geçtikten, geçtikçe, geçtiler, geçtim, geçtimiz, geçtin, geçtiniz, geçtiyse, geçtiği, geçtiğim, geçtiğimde, geçtiğimi, geçtiğimiz, geçtiğimizde, geçtiğimizden, geçtiğimize, geçtiğimizi, geçtiğimizin, geçtiğin, geçtiğinde, geçtiğinden, geçtiğine, geçtiğini, geçtiğinin, geçtiğiniz, geçtiğinizde, geçtiğinizi.

Aslında yukarıdaki listenin içinde de yer alan “geçirmek” ile bağlantılı ekleri ayrıca listeledik:
geçir, geçirdi, geçirdik, geçirdikleri, geçirdiklerinde, geçirdiklerinden, geçirdiklerine, geçirdiklerini, geçirdiklerinin, geçirdikten, geçirdikçe, geçirdiler, geçirdim, geçirdin, geçirdiniz, geçirdiyse, geçirdiği, geçirdiğim, geçirdiğimde, geçirdiğimden, geçirdiğime, geçirdiğimi, geçirdiğimin, geçirdiğimiz, geçirdiğimizde, geçirdiğimizi, geçirdiğin, geçirdiğinde, geçirdiğinden, geçirdiğine, geçirdiğini, geçirdiğinin, geçirdiğiniz, geçirdiğinizde, geçirdiğinizi, geçirebildiğini, geçirebilecek, geçirebilecekler, geçirebilecekleri, geçirebileceklerini, geçirebileceği, geçirebileceğim, geçirebileceğimiz, geçirebileceğine, geçirebileceğini, geçirebileceğiniz, geçirebilen, geçirebilir, geçirebilirim, geçirebiliriz, geçirebilirler, geçirebilirsek, geçirebilirsin, geçirebilirsiniz, geçirebiliyor, geçirebiliyorlar, geçirebiliyorum, geçirebilme, geçirebilmek, geçirebilmeleri, geçirebilmesi, geçirebilmiş, geçirecek, geçirecekler, geçirecekleri, geçireceklerine, geçireceklerini, geçirecekseniz, geçireceksin, geçireceksiniz, geçirecekti, geçirecektir, geçireceği, geçireceğim, geçireceğime, geçireceğimi, geçireceğimiz, geçireceğimize, geçireceğimizi, geçireceğine, geçireceğini, geçireceğiniz, geçireceğiz, geçirelim, geçiremedi, geçiremedik, geçiremediklerini, geçiremediler, geçiremedim, geçiremediği, geçiremediğini, geçiremeyeceklerini, geçiremeyeceğini, geçiremeyince, geçiremez, geçiremezsiniz, geçiremiyor, geçiremiyorlar, geçiremiyorum, geçiren, geçirenler, geçirenlerde, geçirenlerden, geçirenlerin, geçirerek, geçireyim, geçirgen, geçirgenlik, geçirgenliği, geçirgenliğini, geçirgenliğinin, geçirici, geçirildi, geçirildikten, geçirildiler, geçirildiği, geçirildiğinde, geçirildiğine, geçirildiğini, geçirildiğinin, geçirilebilecek, geçirilebileceği, geçirilebileceğini, geçirilebilir, geçirilebiliyor, geçirilebilmesi, geçirilecek, geçirilecekti, geçirilecektir, geçirileceği, geçirileceğine, geçirileceğini, geçirileceğinin, geçirilemedi, geçirilemediği, geçirilemediğini, geçirilememişti, geçirilememiştir, geçirilemeyen, geçirilemez, geçirilen, geçirilenler, geçirilerek, geçirilince, geçirilip, geçirilir, geçirilirken, geçirilirse, geçiriliyor, geçirilme, geçirilmeden, geçirilmedi, geçirilmediği, geçirilmediğini, geçirilmek, geçirilmekte, geçirilmektedir, geçirilmeleri, geçirilmelerini, geçirilmeli, geçirilmelidir, geçirilmemesi, geçirilmemiş, geçirilmesi, geçirilmesidir, geçirilmesinde, geçirilmesinden, geçirilmesine, geçirilmesini, geçirilmesinin, geçirilmesiyle, geçirilmeye, geçirilmeyen, geçirilmeyi, geçirilmiyor, geçirilmiş, geçirilmişti, geçirilmiştir, geçirilsin, geçirimsiz, geçirimsizlik, geçirin, geçirince, geçirip, geçirir, geçirirdi, geçirirdik, geçirirdim, geçiririm, geçiririz, geçirirken, geçirirler, geçirirlerse, geçirirse, geçirirsek, geçirirseniz, geçirirsiniz, geçiriyor, geçiriyordu, geçiriyorduk, geçiriyordum, geçiriyorlar, geçiriyorlardı, geçiriyorlarmış, geçiriyormuş, geçiriyorsa, geçiriyorsanız, geçiriyorsun, geçiriyorsunuz, geçiriyorum, geçiriyoruz, geçirme, geçirmede, geçirmeden, geçirmedi, geçirmedik, geçirmediklerini, geçirmediler, geçirmedim, geçirmediği, geçirmediğimiz, geçirmediğini, geçirmek, geçirmekle, geçirmekse, geçirmeksizin, geçirmekte, geçirmektedir, geçirmekten, geçirmekti, geçirmektir, geçirmeleri, geçirmelerinde, geçirmelerine, geçirmelerini, geçirmelerinin, geçirmeli, geçirmelidir, geçirmeliler, geçirmelisiniz, geçirmeliyiz, geçirmem, geçirmeme, geçirmemek, geçirmemeleri, geçirmemeli, geçirmemesi, geçirmemi, geçirmemiz, geçirmemize, geçirmemizi, geçirmemizin, geçirmemiş, geçirmemişse, geçirmemiştim, geçirmemiştir, geçirmen, geçirmenin, geçirmeniz, geçirmenizde, geçirmenize, geçirmenizi, geçirmeseydik, geçirmesi, geçirmesidir, geçirmesin, geçirmesinde, geçirmesinden, geçirmesine, geçirmesini, geçirmesinin, geçirmesiyle, geçirmeye, geçirmeyecek, geçirmeyeceğiz, geçirmeyen, geçirmeyi, geçirmeyin, geçirmez, geçirmezlik, geçirmezliği, geçirmiyor, geçirmiyorum, geçirmiyoruz, geçirmiş, geçirmişim, geçirmişiz, geçirmişler, geçirmişlerdi, geçirmişlerdir, geçirmişse, geçirmişti, geçirmiştik, geçirmiştim, geçirmiştir, geçirse, geçirsek, geçirseler, geçirsin, geçirsinler, geçirten, geçirtmek, geçirtti.

“geçir” köküyle başlayan sözcük sayısı 303. Bu listede yer almayan başka ekler de bulunabilir. Çünkü bu listeyi, sadece 260 bin sözcükten oluşan bir “derlem” listesinden elde ettik. Daha kapsamlı bir derlem listesinden elde edebileceğimiz olası başka ekler de bulunabilir.

“geç” köküyle başlayan ve yine aynı derlem listesinden elde ettiğimiz sözcük sayısı ise 628. Bu sayıya “geçir” kökü ile elde edilenleri de eklersek toplam sayı 931 oluyor.

Türkçemizin zenginliğini bu sistematik üretkenlikte arasak yeridir.

Bir diğer fiilden fiil üreten ek grubu ise “dIr” ve “tIr” ekleriyle üretilir. Bu grupta yer alan fiil sayısı çok daha yüksektir.

Örneğin:
kaydır: kay + dır
bildir: bil + dir
bozdur: boz + dur
güldür: gül + dür
kıstır: kıs + tır
kestir: kes + tir
koştur: koş + tur
tüttür: tüt + tür

Bu grupta yer alan fiillerin sayısı yüze yakındır. Dolayısıyla olası ek sayısı da bir önceki gruba kıyasla çok daha yüksek olacaktır.

Ir, dIr ve tIr fiilden fiil üreten ekin oluşturduğu yeni fiil sayısı ve bunlara ulanabilecek ek sayıları karşılaştırıldığında, “kalbur” projemizdeki kök+ek ayırma kodlarımızın üretilen fiilleri de “kök” olarak ele alması işimizi kolaylaştıracak demektir. Bu yaklaşım, eklerinden arındırılmış sözcüklerin yer aldığı “derin öğrenme” verilerinin çok daha gerçekçi sonuçlar vermesini sağlayacaktır.

Ahmet Aksoy

Haz 152017
 
7.464 views

2017 Linux Yaz Kampı

2017 linux yaz kampı

Türkiye’nin dört bir tarafından 600 katılımcı, özgür yazılım için bir araya gelecek.
Katılımcıların bilgi düzeylerini yükseltmeyi ve kendi aralarında iletişimlerini arttırmayı hedefleyen kampta, 15 gün boyunca 100 saatten fazla eğitim ve uygulamalı anlatımlar da her sene olduğu gibi bu sene de devam ediyor.

Kamp, 21 Temmuz – 5 Ağustos tarihlerinde Bolu’da düzenlenecek.
Dünya genelinde özgür yazılım ile alakalı düzenlenen tek ve en büyük eğitim kampı olan Linux Yaz Kampı; gönüllü eğitmenleri ve bilgi özgürlüğünü savunan felsefesi ile kâr amacı gütmeden düzenleniyor. Eğitimlerin tamamının ücretsiz olduğu kampta, eğitmenler ve kamp görevlileri gönüllü olarak görev alıyorlar.
Katılımcılardan sadece kendi masraflarını(yol,yemek,konaklama) karşılamaları bekleniyor.

Kampta bu sene “GNU/Linux Sistem yönetimi I-II-III”, “Ağ Yönetimi(1. düzey)”, “Ağ Yönetimi(2. düzey) :Linux İç Yapısı ve İleri Ağ Atölyesi”,“PHP ile Web Programlama Diline Giriş”, “Web Uygulama Güvenliği ve Güvenli Kod Geliştirme”, “Ağ Güvenliği ve Sızma Testleri” ve “Kriptografi ve Terskod Mühendisliğine Giriş”, “Ruby on Rails ile Web Programlama”, “Python/Django ile Web Programlama”, “Python ile Programlamaya Giriş”, “Java ile Programlamaya Giriş”, “Web-önyüz(Front-end) Programlama” kursları açılıyor.

Başvurular 15 Haziran’da başlıyor!
2000 kişinin üzerinde başvuru alan Linux Yaz Kampı, bu sene 600 katılımcıyı kabul etmeyi planlıyor!

21 Temmuz – 5 Ağustos arasında düzenlenecek olan Linux Yaz Kampı’nın başvuruları 30 Haziran 23:59’a kadar devam edecek.

Başvuru için: kayit.linux.org.tr
Detaylı bilgi için: kamp.linux.org.tr

Mar 112017
 
5.476 views

Zemberek kütüphanesindeki bir kök sorunu

Zemberek kütüphanesindeki bir kök sorunuBir kaç gün önce zemberek kütüphanesiyle köklerini belirlemeye çalıştığım sözcüklerden birinin yanlış çözümlendiğini farkettim. Fiil olması gereken bir kök, İsim olarak tanımlanmıştı. Benzer sözcüklerin durumuna bakınca, bunun sistematik bir sorun olduğunu farkettim.

Zemberek kütüphanesini geliştiren arkadaşlar bu projeyi daha fazla sürdürmeme kararı aldıkları için sözkonusu hatayı gidermek – bu konuda bir gönüllü çıkmazsa- pek mümkün gibi görünmüyor. Yine de, bu kütüphaneyi kullanmakta olan arkadaşları uyarmış olayım.

Sorun, “edebil” ile başlayan sözcüklerle ilgili. Üstelik hepsi sorun yaratmıyor. Sorunlu olarak gördüğüm sözcüklerden bazılarını aşağıda listeledim. Bu sözcüklerinin hepsinin asıl kökü et ve tipleri fiil.

Sorunun, kodlamadaki küçük bir problemden kaynaklandığını sanıyorum.
Kullandığım kütüphane: zemberek-tum-2.0.jar
Çağrıları jpype aracılığıyla yaptım.

Zemberek-tum-2.0.jar dosyasını kullanan arkadaşların bu ayrıntıya dikkat etmelerini öneriyorum. Bu kütüphaneyi Python 3 üzerinde çalıştırmak isteyenler http://gurmezin.com/python-ile-zemberek-kutuphanesini-kullanmak/ adresindeki yazıma göz atabilirler.

Sorunlu çözümlenen sözcükler (Hepsi için kök=et, tip =FIIL olmalı)
edebiliyoruz,edebi,ISIM
edebiliyorumdur,edebi,ISIM
edebiliyorum,edebi,ISIM
edebiliyorsunuzdur,edebi,ISIM
edebiliyorsunuz,edebi,ISIM
edebiliyorsundur,edebi,ISIM
edebiliyorsun,edebi,ISIM
edebiliyorsanız,edebi,ISIM
edebiliyorsan,edebi,ISIM
edebiliyorsam,edebi,ISIM
edebiliyorsak,edebi,ISIM
edebiliyorsa,edebi,ISIM
edebiliyormuşuz,edebi,ISIM
edebiliyormuşum,edebi,ISIM
edebiliyormuşsun,edebi,ISIM
edebiliyormuş,edebi,ISIM
edebiliyorlarsa,edebi,ISIM
edebiliyorlarmış,edebi,ISIM
edebiliyorlardı,edebi,ISIM
edebiliyorlar,edebi,ISIM
edebiliyorken,edebi,ISIM
edebiliyordur,edebi,ISIM
edebiliyordunuz,edebi,ISIM
edebiliyordun,edebi,ISIM
edebiliyordum,edebi,ISIM
edebiliyordular,edebi,ISIM
edebiliyorduk,edebi,ISIM
edebiliyordu,edebi,ISIM
edebiliyor,edebi,ISIM

edebilince,edebi,ISIM

edebilen,edebi,ISIM
edebilemezsiniz,edebi,ISIM
edebilemez,edebi,ISIM
edebilemeyiz,edebi,ISIM
edebilemeyeceğimin,edebi,ISIM
edebilemenin,edebi,ISIM
edebilemem,edebi,ISIM
edebilemek,edebi,ISIM
edebileme,edebi,ISIM

Oysa aşağıdaki örneklerde ve benzer diğer yüzlerce örnekte herhangi bir sorun bulunmuyor:
edebilelim,et,FIIL
edebileceğiz,et,FIIL
edebileceğiyle,et,FIIL
edebileceğiydi,et,FIIL
edebileceğinizin,et,FIIL
edebileceğinizi,et,FIIL
edebileceğinize,et,FIIL
edebileceğinizdir,et,FIIL
edebileceğinizden,et,FIIL
edebileceğiniz,et,FIIL
edebileceğinin,et,FIIL
edebileceğini,et,FIIL
edebileceğine,et,FIIL
edebileceğinden,et,FIIL
edebileceğinde,et,FIIL
edebileceğin,et,FIIL
edebileceğimizin,et,FIIL
edebileceğimizi,et,FIIL
edebileceğimize,et,FIIL
edebileceğimizdir,et,FIIL
edebileceğimizdi,et,FIIL
edebileceğimizden,et,FIIL
edebileceğimizde,et,FIIL
edebileceğimiz,et,FIIL


Ahmet Aksoy

Linkler:
http://gurmezin.com/python-ile-zemberek-kutuphanesini-kullanmak/

Mar 072017
 
5.092 views

IBM Ticari Kuantum Bilgisayarlar Gerçekleşmek Üzere

Independent‘te yayınlanan bir makaleye göre IBM Q adıyla kurulan yeni bir bölüm ticari kuantum bilgisayarları hayata geçirmek için kolları sıvamış durumda.

IBM yetkilileri, klasik bilgisayarlarla ele alınamayan ve hala çözülememiş bazı karmaşık problemleri halledebilmek için kuantum bilgisayarlara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyorlar.

Ticari Kuantum Bilgisayarlar

Foto: tr.wikipedia.org

Kuantum bilgisayarların üzerinde çalışacak uygulamalar klasik bilgisayarlar üzerinde koşan uygulamalardan farklı olmak zorunda. Bu yüzden IBM Q yetkilileri bu tür uygulamaların yıl sonuna doğru yayınlanacak simülatörler üzerinde geliştirilmeye başlanması gerektiğini vurguluyor. Bu çalışmalarla ilaç endüstrisi, malzeme geliştirme ve yapay zeka gibi alanlarda yeni çözümler üretilmesi bekleniyor.

Klasik bilgisayarlar elektronik devre kapılarının açık veya kapalı olmasına, yani sadece 0 ve 1’lerden oluşan iki tabanlı aritmetiğe dayanıyor. Sıfır veya bir konumunu belirten birim “bit” olarak adlandırılıyor. Halen 8 bitlik, 32 bitlik ve 64 bitlik sistemler yaygın olarak kullanılmakta.

Kuantum bilgisayarların temel birimine ise “qubit” (kübit) adı verilmiş. Bu sistem fotonların dikey ve yatay polarizasyonlarını kullanır ve iki fazlı kuantum sistemi (two-state quantum system) olarak anılır. Kübitler 0, bir ve bu ikisi arasında bir başka değer daha alabilir. Bunlara ek olarak daha fazla “durum”a sahip olabilen kuditler üzerinde de çalışmalar sürmektedir.

Rus Kuantum Merkezi’nden yapılan açıklamaya göre beş seviyeli bir kudit ile kuantum hesaplamalarının yapılabildiği gösterildi.

Öyle görünüyor ki, kuantum bilgisayarlarla tanışmamız için çok fazla beklememiz gerekmeyecek.

Ahmet Aksoy

Kaynaklar:

Mar 062017
 
4.646 views

Fast-Charging, Noncombustible Batteries

AUSTIN, Texas — A team of engineers led by 94-year-old John Goodenough, professor in the Cockrell School of Engineering at The University of Texas at Austin and co-inventor of the lithium-ion battery, has developed the first all-solid-state battery cells that could lead to safer, faster-charging, longer-lasting rechargeable batteries for handheld mobile devices, electric cars and stationary energy storage.

Fast-Charging, Noncombustible Batteries

The University of Texas at Austin Credits: https://news.utexas.edu

Goodenough’s latest breakthrough, completed with Cockrell School senior research fellow Maria Helena Braga, is a low-cost all-solid-state battery that is noncombustible and has a long cycle life (battery life) with a high volumetric energy density and fast rates of charge and discharge.

“Cost, safety, energy density, rates of charge and discharge and cycle life are critical for battery-driven cars to be more widely adopted.

The researchers demonstrated that their new battery cells have at least three times as much energy density as today’s lithium-ion batteries.

The use of an alkali-metal anode (lithium, sodium or potassium) — which isn’t possible with conventional batteries — increases the energy density of a cathode and delivers a long cycle life.

Braga said that Goodenough brought an understanding of the composition and properties of the solid-glass electrolytes that resulted in a new version of the electrolytes that is now patented through the UT Austin Office of Technology Commercialization.

The engineers’ glass electrolytes allow them to plate and strip alkali metals on both the cathode and the anode side without dendrites, which simplifies battery cell fabrication.

For the details in the original article, use the following link: https://news.utexas.edu/2017/02/28/goodenough-introduces-new-battery-technology?utm_source=facebook&utm_medium=referral&utm_campaign=utnewsshares

Mar 032017
 
5.618 views

Singularity – Tekillik Günleri Hızla Yaklaşıyor

Önce singularity kavramının anlamını netleştirelim.
Wikipedia, singularity (teknolojik tekillik) kavramını şu şekilde tanımlıyor: “gelecekte yapay zakanın ötesine geçerek, medeniyeti ve insan doğasını radikal bir biçimde değiştireceğine inanılan hipotezsel nokta. Böyle bir zeka, insanlığın tasavvur edebileceğinden daha üstün kabiliyetli olacağından, insanlığın geleceğini öngörülemez bir hale getireceği düşünülmektedir.”

Kurzweil, bu kavramı şu sözlerle daha da somutlaştırıyor: “İnsanlığın önünde iki seçenek var. Dünyaya geldiğimiz beden ve teknoloji sayesinde kavuştuğumuz beden. İnsan iskeletindeki kemiklerin malzemesi iyi değil. Çelik çok daha iyi. Çok etkin işleyen mekanik hücreler yakın gelecekte doğal hücrelerin yerini alacak. Bedene yerleştirilen yapay kol, bacak gibi organlar doğal uzuvlardan daha güçlü ve dayanıklı.”

Asıl kritik nokta, yapay zekanın yaptıklarının, insanoğlunun zekası tarafından anlaşılamayacak kadar gelişmesiyle ortaya çıkacak. Böyle bir durumda, yapay zeka tarafından yaratılacak olası olumsuz etkilere karşı -ne olup bittiğini anlayamayacağımız için- önlem alamaz duruma geleceğiz. Türümüze en yakın primatlardan şempanzeler için bile bizim konuşmalarımız, yazdıklarımız, teknolojik uygulamalarımız neyse, singularity aşamasına ulaşmış yapay zekanın iletişimi ve yaptıkları da bizler için benzer konumda olacaktır.

Konu, her ne kadar bir bilimkurgu teması gibi görünse de, yapay zekanın gelişme hızı artık bu düzeye ulaşmanın çok uzakta olmadığını gösteriyor.

Neanderthal insanın, homo sapiens tarafından ortadan kaldırılması gibi; yapay zeka ile donanmış robot veya insanımsı varlıklar karşısında “doğal” insanoğlu da büyük bir olasılıkla tarih sahnesinden silinecektir. Bu gelişmeler bir “hızlandırılmış evrim” mekanizmasına bağlı olabilir. Her ne kadar teknolojiyi kullanıyor olsak da, kolayca kontrol edemeyeceğimiz sayıdaki parametre yüzünden biyolojik yaşamımıza yaptığımız müdahalelerin pek çoğu bir mühendislik ürünü olmaktan çok “rasgele” deneme-yanılmalardan ibaret kalıyor. Günümüzün süper bilgisayarları bile hala yeterince hızlı değil. Kuantum bilgisayarlar bile ikili hesaplama sistemlerine kıyasla aşırı bir gelişme sağlayamayabilir. Şu anda öngöremediğimiz yeni teknolojiler devreye girmedikçe, teknolojimizin “tekillik” düzeyine ulaşacak yapay zekayı yaratmada yetersiz kalması mümkün.

Günümüz şartlarında asıl yapmamız gereken, teknolojik gelişmelerin doğal yaşantımıza her geçen gün daha fazla karıştığının bilincinde ve farkında olmak. Bu farkındalığı bilerek kendi lehine kullanabilenler kendilerine yepyeni bir dünya yaratırlarken, geride kalanlar kaynakları hızla tükenen ve doğal ortamları hızla kirlenen bir yaşamı paylaşmak zorunda kalacaklar.

Singularity - Tekillik Günleri Hızla Yaklaşıyor

Kaynak: content.time.com

content.time.com sitesinde yayınlanan yukarıdaki grafik 1900-2045 yılları arasındaki teknolojik gelişimi özetliyor. Geçmiş yıllara ilişkin gelişmeleri gündelik hayatımızda da yaşıyoruz. Geleceğe yönelik temel öngörülerin bazıları şöyle:

  • 2015: Bilgisayarlar fare beyin kapasitesini aştı: 10 Gigabyte (10^9)
  • 2023: Bilgisayarlar insan beyin kapasitesini aşıyor: 1 Petabyte (10^15)
  • 2045: Bilgisayarlar tüm insanların toplam beyin kapasitesini aşıyor: 100 Yottabyte (10^26)

Bu tarih, yani 2045, bazı görüşlere göre insanın “ölümsüzlüğün sırrına” eriştiği tarih olacak.

Ne dersiniz?

Ahmet Aksoy

Kaynaklar: